To artykuł znalezione w internecie. Autorem jest Dariusz Muraszko, nauczyciel Taiji (i nie tylko) ze Słupska. Miałem możliwość być kiedyś na seminarium prowadzonym w jego szkole (tu coś o tym było przy okazji pisaniu o boksie). Darek jest także autorem artykułu zawierającego analizę fenomenu Qi (W poszukiwaniu Qi). Naucza stylu Wu pochodzącego od Wu Jian Quana, więc trochę inny niż to z czym ja miałem kontakt.
Tym razem zajął się kwestią pochodzenia form. Zapraszam do przeczytania:
Wiele lat temu zmierzyłem się z historią szeroko rozumianej „Pięści Tygrysa” (Hu Quan), oraz zgłębiałem tajemnice systemu „Pięciu Zwierząt” (Wu Xing Quan). Wyniki swoich „badań” opublikowałem w kilku artykułach, które ukazały się na różnych stronach internetowych. Natomiast nie odczułem pełnej satysfakcji sięgając do korzeni Taijiquan, a pisząc dokładniej – odmian Yang i Wu. W rozlicznej literaturze fachowej znajdowałem te same, niepełne informacje. Zatem przyszedł czas na konsultację z Andrzejem Kaliszem – oficjalnym międzynarodowym przedstawicielem Yiquan według linii przekazu rodziny Yao, który ostatnio zajmuje się także jedną z mniej znanych odmian Taijiquan. Jako, że znam wymienionego od wielu lat to byłem przekonany, iż wyjaśni on moje wątpliwości z ochotą. Nie zawiodłem się. Andrzej studiował sinologię w jednym celu: chciał bez skrępowania czerpać wiedzę na temat Wushu u źródła. Zanim przejdziemy do meritum przypomnę znane i pryncypialne informacje na temat stylu Wu.
Historia
Styl Wu Taijiquan wywodzi się z tzw. Małych Postaw stylu Yang Taijiquan. Quanyou (Chuan Yau, 1834-1902) – protoplasta kierunku Wu był uczniem mistrzów Yang Luchana i Yang Banhou. Wu Jianquan (Wu Chien Chuan, 1870-1942), syn Quanyou, wychował wielu znakomitych mistrzów i znacznie przyczynił się do popularyzacji rodzinnego stylu Wu. Zmodyfikował on oraz udoskonalił techniki odziedziczone po swoim ojcu. Zmiany te polegały głównie na usunięciu z pierwotnej formy bardziej dynamicznych ruchów oraz nadaniu całemu układowi spokojniejszego tempa. Wu Jianquan, specjalizując się w Małych Postawach, opracował wiele nowych interpretacji bojowego zastosowania tych kompaktowych technik. Warto podkreślić, że utrzymywał on bliskie kontakty z rodziną Yang, a w szczególności ze sławnym mistrzem Yang Chengfu.
Skoro Wu Taijiquan wywodzi się bezpośrednio ze stylu Yang, to zasadne wydają się
pytania, których celem będzie uzyskanie odpowiedzi: Jak to wszystko wyglądało w chwilach narodzin? Przyznam, że dla miłośników Taiji opowieści Andrzeja będą stanowić nie lada gratkę. Poniższych informacji – jak sądzę – nie znajdziecie łatwo (być może nie przeczytacie podobnych nigdzie). To tak jakbyśmy cofali się do początków Wszechświata, do Wielkiego Wybuchu…
Dariusz Muraszko
———————-
Dariusz Muraszko (instruktor Wu Taijiquan): Kiedy powstała tak zwana tradycyjna forma Yang? W przeszłości napisałeś, że jest to zmodyfikowany układ ze stylu Chen, a jak sadzę funkcjonujący też w stylu Wu.
Andrzej Kalisz (instruktor Yiquan i Taijiquan): Standardowe, tzw. tradycyjne, czy pełne (w odróżnieniu od skróconych) formy styli Chen, Yang, Wu, Wu (Hao)*, Sun, są modyfikacjami pierwszej formy stylu Chen. Gdyby zebrać kilku ludzi, z których każdy zna jedną z tych pełnych form, to można zorganizować taki pokaz na którym równocześnie by te formy zademonstrowali, przy czym w niektórych przypadkach, ktoś musiałby trochę zwolnić, ktoś poczekać, bo w niektórych stylach jakieś sekwencje są nieco skrócone, w innych bardziej rozbudowane, w jednych tu i ówdzie coś pominięto, w innych coś dodano, ale łatwo w taki sposób zademonstrować, że są to faktycznie warianty jednej formy.
tajemnice formy wu taiji quan
Cała kolejność ruchów jest niemal identyczna, mimo różnego wykonania i nieco różnych nazw sekwencji. Powyższe stało się dla mnie oczywiste podczas pierwszego pobytu w Chinach. W połowie lat 80 uczyłem się trochę formy stylu Yang, m.in. u Tomka Nowakowskiego. W Chinach uczyłem się najpierw stylu Wu z przekazu Wu Tunana u Zhou Yi, i wówczas okazało się, że jest to właściwie ta sama forma, tylko z innym nieco sposobem ruchu. To skłoniło mnie do zbadania czy w innych stylach taijiquan to też jest to ta sama forma? czy są to inne formy?
Forma stylu Chen na początku wydała mi się inna, z dużą częścią różniącą się. Powodem okazało się to, że w Pekinie ćwiczono formę nie w układzie tradycyjnym, ale nową (xinja) zmodyfikowaną przez Chen Fake, który rozbudował sekwencje i dodał nowe ruchy. Dopiero gdy zobaczyłem wersję tradycyjną z Chenjiagou (laojia), i dokładnie potem porównałem jej cały układ przedstawiony w książce Chen Xiaowanga z formami Yang i Wu, stało się jasne, że to wszystko są tylko warianty tej samej formy pochodzącej ze stylu Chen.
warianty formy
To mnie skłoniło do przeanalizowania książek z formami stylu Wu/Hao (autor Hao Shaoru) i Sun (autorka Sun Jianyun). I znów okazało się, że to za każdym razem z grubsza ta sama forma. To jest ewidentne. Z tym, że dziś, gdy ludzie ćwiczą głównie różne formy skrócone, różnie ułożone, trudno im zdać sobie z tego sprawę. Jako podstawę porównania proponuję bardziej klasyczne formy: laojia Chen Xiaowanga, formy Yang Chengfu, Wu Jianquana, Hao Shaoru, Sun Jianyun. Wnioski będą oczywiste. Zatem podsumowując, klasyczne formy styli Yang, Wu, Wu/Hao i Sun nie zostały przez twórców tych styli skonstruowane w jakimś momencie. One wykształciły się wszystkie z formy, która istniała wcześniej w stylu Chen i stanowią tylko jej mutacje.
Yang to mutacja pierwszej formy stylu Chen. Wu to bardzo nieznacznie zmieniona forma Yang. Wu/Hao też głównie bazuje na formie Yang, tylko z pewnym wpływem wersji xiaojia stylu Chen z przekazu Chen Qingpinga, Sun z kolei to nieznaczna modyfikacja Wu/Hao. Wszystko to właściwie ta sama forma.
D.M. : Uważa się, że w stylu Yang była (i jest) tylko jedna forma tradycyjna, czyli długa? Ale czy na pewno tylko jedna? Czy „style” (ruchy, postawy): małe, średnie i duże stanowiły osobne formy, a może dotyczyły sposobu interpretacji tylko tej jednej – tradycyjnej?
A.K. : W zasadzie z grubsza tak, jedna forma, i różne jej warianty. Wersje xiaojia, zhongjia, dajia, to generalnie tylko nieco inne wykonania tej samej formy. To jest forma bazująca na pierwszej formie stylu Chen (yi lu). Ale co z drugą formą, która istnieje w stylu Chen (er lu, paochui)? Główne hipotezy są dwie: albo Yang Luchanowi jej nie przekazano, albo przekazano i nakazano zachowanie w tajemnicy. To, że formy paochui w stylu Yang (i pochodnym Wu) w zasadzie się nie spotyka skłania do przypuszczenia, że Yang Luchan jej nie poznał. Ale może przekazywał ją tylko w tajemnicy w rodzinie, nie ujawniając publicznie? Co jakiś czas pojawiają się informacje, a nawet filmiki z paochui stylu Yang. (…)
dodatkowe hipotezy
Dodatkowe możliwe hipotezy:
Yang Luchan poznał formę paochui, ale w związku z obietnicą złożoną Chenom, jej nie nauczał, ale może stworzył nową formę nią zainspirowaną, której jednak też nie nauczał publicznie. A może nie był nauczony formy paochui, tylko podejrzał lub poznał jej elementy, i zbudował własną formę paochui.
W linii rodziny Li stylu Wu/Hao ujawniono formę paochui, z tym że oni wyraźnie mówią, że została ona stworzona przez Wu Yuxianga**. Można przypuszczać, że Wu Yuxiang zobaczył lub poznał elementy paochui rodziny Chen u Chen Qingpinga, i zainspirowany tym stworzył taką własną formę. (…) Podobno Wu Yuxiang próbował tworzyć różne formy, które jednak później zostały porzucone. W przypadku stylu Yang, pomijając kwestię głównej formy i jej wariantów, oraz kwestię formy paochui, istnieje np. odmiana Funeipai, która zawiera więcej form, z których niektóre są wariantami głównej formy, a niektóre chyba są odrębnie skonstruowane. Według przedstawicieli tej gałęzi Yang Luchan nauczał wszystkich tych form gdy przybył do Pekinu.
D.M.: Jak wiele form mógł znać Yang Chengfu?
A.K.: Trudno powiedzieć, ale jeśli w rodzinie Yang ćwiczono więcej form, być może je znał.
D.M.: Dziękuję za wyczerpujące odpowiedzi.
Luty 2016.
1
Jeśli podoba Ci się moja twórczość i chciałbyś mnie wspomóc w realizowaniu pasji ćwiczenia i propagowania Tai Chi możesz mieć w tym niewielki udział.
Postaw mi kawę (kliknij obok).
Dziękuję.
ps. Chciałem to skomentować od razy ale wychodziło mi strasznie dużo tekstu. Tak więc napiszę coś na ten temat w innym terminie.
A co to znaczy paochui? Czy to nazwa jakiejs konkretnej formy czy typu/kategorii form o innym charakterze? Brakuje przypisow dla laikow…
już spieszę… paochui to tak zwane armatnie pięści. Specforma poświęcona emisji siły, W wersji YMAAowskie i części innych przekazów była to długa forma w którą wplatało się fa ji.
Ale zazwyczaj była to oddzielna forma.
Ale to dobry pomysł by zebrać to całe nazewnictwo dotyczące form i opisać… 🙂
dzięks!
Paochui to:
1. Oddzielna sztuka walki, o pełnej nazwie San Huang Pao Chui – „uderzenia armatnie trzech cesarzy”
2. W kontekście Taijiquan, paochui to przede wszystkim jedna z dwóch form na których opiera się styl Chen Taijiquan.
Pełne klasyczne formy głównych poza Chen styli Taijiquan (Yang, Wu, Wu/Hao, Sun) to przeróbki pierwszej formy pochodzącej oryginalnie ze stylu Chen.
Paochui to forma o innym układzie i innym charakterze. W stylu Chen te dwie różne formy wzajemnie się dopełniają. Mówi się, że w pierwszej (yi lu) „ciało prowadzi ręce”, a w drugiej (er lu, paochui) „ręce prowadzą ciało”.
Ćwiczenie tej pierwszej formy z fa jin, to NIE JEST paochui. Określanie jako paochui pierwszej formy (długiej formy Yang i innych styli Taijiquan), jeśli ćwiczona jest z fa jin jako paochui, to NIEPOROZUMIENIE.
Samo występowanie fa jin nie robi z formy paochui. W stylu Chen fa jin występuje zarówno w pierwszej, jak i drugiej formie.
W uproszczeniu o różnicy między tymi formami.
Na podstawowym poziomie większość ruchów pierwszej formy (yi lu) ćwiczy się powoli, płynnie, mało jest podskoków i przeskoków, i tego typu akcje nie występują w seriach, a tylko niektóre ruchy, zwłaszcza uderzenia pięścią i kopnięcia robi się z eksplozywną emisją siły – fa jin. To jest etap gdzie głównie buduje się bazę odpowiedniej, całościowej pracy ciała, prowadzonej z centrum („ciało prowadzi ręce”). Na wyższym poziomie możliwe jest akcentowanie emisji siły we wszystkich ruchach, i w różnych ich fazach, ale to w dalszym ciągu nie jest pao chui (druga, odrębna forma).
W drugiej formie (er lu, paochui) z kolei mało jest ruchów powolnych, natomiast dużo bardzo dynamicznych ruchów fa jin, przy czym w dużej mierze w seriach łączonych z seriami podskoków, przeskoków, ze zmianami kierunku ustawienia ciała w powietrzu właśnie podczas tych podskoków i przeskoków. Występują tam techniki, których nie ma w pierwszej formie, np. serie uderzeń łokciami, czy sao tui („zamiatająca noga”). Sformułowanie „ręce prowadzą ciało” faktycznie odnosi się do tego, że nie wykonuje się np. uderzeń, tak jak to ma miejsce w pierwszej formie z ustaloną pozycją stóp, ale uderzenie i generowanie siły zaczyna się w jednej pozycji, a kończy w innej po przeskoku.
Generalnie w tych głównych dziś stylach Taijiquan, w każdym przypadku ta klasyczna, długa forma jest po prostu modyfikacją pierwszej formy stylu Chen, przekazanej bezpośrednio z Chenu (styl Yang), częściowo bezpośrednio z Chenu (styl Wu/Hao) lub pośrednio (Wu z Yang, Sun z Wu/Hao). W starszych wariantach form tych styli występuje fa jin, zwłaszcza podczas uderzeń pięścią i kopnięć, a także jedno kopnięcie wykonywane w podskoku. W nowszych, bardziej uproszczonych wariantach, fa jin jest zwykle wyeliminowane. Jednak niezależnie, czy ćwiczy się te formy z fa jin (nawet w każdym ruchu, a nie tylko przy uderzeniach pięścią i kopnięciach), trzeba sobie zdawać sprawę, że to pozostaje wariant pierwszej formy, a NIE JEST to druga forma (paochui).
Podczas gdy pierwsza forma stylu Chen jest przekazywana z modyfikacjami, jako główna, długa forma tych pozostałych styli, druga forma (pao chui) nie jest w nich przekazywana.
Nie spotkałem się, by w którymś tych styli istniał przekaz drugiej formy (paochui) stylu Chen na takiej zasadzie, jak przekaz pierwszej formy (praktycznie ta sama forma, tylko z pewnymi modyfikacjami).
Spotkałem się tylko z występującymi w stylu Wu (Wu Yuxianga w przekazie rodziny Li, nie w gałęzi Hao) oraz w przekazach Yanga powołujących się na Yang Banhoua krótszymi formami paochui, o charakterze w jakimś stopniu zgodnym z paochui w stylu Chen, ale nie będącymi bezpośrednią modyfikacją tegoż.
O na przykład w tym filmiku, od 2:03 jest forma pochodząca z przekazu Yang Banhou, gdzie widoczne są elementy typowe dla formy paochui:
Dzięki za obszerne wyjaśnienie. Faktycznie powinien napisać, że w niektórych przekazach jej role miała spełniać długa forma z wplecionymi w nią technikami. Chyba nikt nie traktuje jej jako oddzielnej formy tylko jako jedno w wersji wykonania, jak np. wykonywanie formy w „lewą stronę”.
Kiedy ćwiczyłem ją w YMAA (na pierwszym – podstawowym poziomie), zawsze trochę przeszkadzało mi to „przywiązanie do formy” brak zmiany kierunków i kątów technik – ale tak jak mówię, liznąłem ten problem bardzo pobieżnie.
Czy Paochui i tak zwane „szybkie formy” to to samo czy to jeszcze jedna kategoria form?
„Szybkie formy”, jak np. w stylu Wu w przekazie Ma Yuelianga, czy w przekazie Dong Yingjie, nie mają nic wspólnego z paochui. Opierają się na modyfikacjach pierwszej formy.
Ten artykuł jest „so early 2000s” w swej naturze – lubię Sifu Muraszko 🙂
Dobry artykuł, przeczytałem z przyjemnością.
Więcej takich!